Vi tilrår at du alltid nyttar siste versjon av nettlesaren din.

Barn som pårørande

Vi på sjukehuset ønskjer å bidra til at barn og unge i familien din blir tatt godt vare på. Barn blir påverka når nokon i familien er sjuke. Dei treng at vaksne er opne og ærlege om det som skjer.

Barn-som-pårørande---folder-nett.jpg
Barn som pårørande

 

Vi spør alltid om pasientane våre har barn eller søsken som er under 18 år. Vi spør pasienten sjølv, eller den som følger pasienten til sjukehuset, følgje eller foreldre. 

Vi vil gjerne få vite litt om korleis barna har det. Det gjer vi mellom anna ved å spørje:

  • Kva heiter barna og kor gamle er dei?
  • Kvar bur barna og kven tek vare på dei når pasienten får behandling?
  • Kva veit barna om sjukdomen og behandlinga? 

Dersom barna kan ha behov for informasjon eller oppfølgjing, er det vanleg å snakke mer om:

  • Korleis barna har det.
  • Kva barna treng å vite mer om.
  • Korleis sjukdomen påverkar kvardagen i familien.
  • Kven kan vere ressurspersonar for barna: i familien, i nabolaget eller på skulen.  

  • Samtalar med deg om barna: Kva barna har opplevd, kva som er vanlege reaksjonar og korleis de snakkar saman om det som skjer. Andre tema kan vere korleis det er for deg å vere forelder når familien opplever sjukdom.
  • Samtalar med familien eller barna åleine: Kva barna veit, korleis kvardagslivet har endra seg, om alle har den informasjonen dei treng, korleis familien handterer situasjonen og kva som vil skje framover.
  • Tilretteleggje når barn og unge skal på besøk på sjukehuset.
  • Informasjon om gode stadar å finne kunnskap, hjelp og støtte.
  • Kontakt og samarbeid med andre tenester (eks helsesjukepleiar, skule eller andre).

Tips og råd til familien

Barn treng openheit når nokon i familien er sjuke. Openheit betyr at de snakkar om det som skjer og korleis det opplevast. Barn treng òg å få vere med å bestemme og bidra med oppgåver dei meistrar. 

Nedanfor finn du råd og tips om kva som kan være lurt å gjere før, under og etter behandling. Sidan ulike behandlingar har ulik varigheit, kan råda lesast både samla og på ulike tidspunkt undervegs i behandlinga.

  • Fortell barna om sjukdom og behandling så tidleg som mogleg
  • Tenk igjennom kva barna kan ha fått meg seg, kva dei veit og kva dei kan lure på
  • Snakk ope med barna om det som skjer. Ver ærleg, bruk ord dei forstår og oppfordre dei til å spørje visst dei lurer på noko
  • Vis gjerne tekst, bilder eller video som forklarar behandlinga, sjukdomen eller som viser sjukehuset. Bruk informasjon fra sjukehuset eller gode nettsider
  • Planlegg korleis de skal ha kontakt ved ei innlegging (telefon/meldingar/chat eller besøk på sjukehuset). Lag ei liste med kontaktinformasjon til sjukehuset og ha ho tilgjengeleg heime, slik at alle veit kvar ho er
  • Planlegg det som skal skje heime og lag oversikt over vanlege ting som måltid, lekser, husarbeid og fritidsaktivitetar
  • Er det spesielle hendingar i barna sine liv ein må ta omsyn til, til dømes bursdagar?
  • Snakk med barna om kven som vil få informasjon om det som skjer, til dømes familie, barnehage og skole
  • Spør barna kven dei ønskjer skal vite om sjukdomen og om dei ønskjer å fortelle sjølv
  • Snakk med barn og unge om kva dei kan seie dersom nokon spør om sjukdomen eller behandlinga

  • Informer barna om behandlinga og prognose. Ver ærleg og konkret.
  • Vi kan gi råd om korleis ein kan snakke med barn. Vi kan òg bli med i samtaler, åleine eller saman med deg.
  • Snakk med oss om besøk på sjukehuset og kven som er kontaktpersonar for barna
  • Avtal korleis de skal halde kontakta med kvarandre ved behandling
  • Oppmuntre barna til å fortsette med dei daglege aktivitetane sine
  • Hald kontakt med familie, barnehage og skule.
  • Visst du får ein alvorleg beskjed: Informer barna etter at du sjølv har fått reagert. Involver andre vaksne omsorgspersonar og be helsepersonell om å vere tilstade om du ønskjer det. Ikkje vent for lenge med å informere barna. 

  • Bruk tid saman. Fortsett med aktivitetar de likar eller finn på nye.
  • Snakk med barna om korleis sjukdomen og behandlinga har påvirka dei og familien.
  • Fortell barna at dei kan føle og meine kva dei vil, og at det er greit både å vere åleine og saman med vener.
  • Oppmuntre til vanlege fritidsaktivitetar
  • Snakk saman om kva som vil skje framover med sjukdom, jobb og kvardagen i familien.
  • Snakk saman om kva oppgåver barna har heime. Er dei passande eller bør dei endrast? 
  • Sei ja til hjelp og støtte frå andre til smått og stort, frå familie, vener, naboar, barnehage eller skule.
  • Hald kontakta med skule, barnehage og fritidsarenaer om familien sin situasjon og utviklinga av sjukdomen.
  • Snakk med nokon visst du er bekymra for barna.

Vil du vite meir?

Brosjyre til barn som pårørande

På helsenorge.no kan du lese meir om kva barn treng, kvar du kan søkje hjelp og korleis du kan snakke med barn og unge

 

Finn ut korleis du kan søkje Pasientreiser om å få dekka utgifter til reise

 

Du kan òg spørje oss på sjukehuset.

 

Vi oppmodar til å sjå desse videoane for å styrke kunnskapen om barn som pårørande

Video 1: For helsepersonell – korleis følgje opp barn som pårørande
Video 2: For omsorgspersonar og andre vaksne – korleis støtte barn
Video 3: Til barn – "Å vere barn til nokon med sjukdom, skade eller liding"

 

Snakk med barna om sjukdom i familien

Barn blir påverka når nokon i familien har helseutfordringar. Når familien snakkar om sjukdomen, skaden eller avhengigheita er det lettere for barn og unge å meistre det som skjer.

 

Nyttige lenker

Barn med fysisk sjukdom i familien - Helsenorge

Barn med psykisk sjukdom i familien - Helsenorge

Barn som pårørande til rusavhengige - Helsenorge

Etterlatte etter sjølvmord - Helsenorge

Når barn opplever døden på nært hald - Helsenorge

Ta vare på barna - Pårørendesenteret

 

Sist oppdatert 16.06.2025