Aplastisk anemi

Aplastisk anemi er ein sjeldan type blodsjukdom som kjem av ein stor svikt i produksjonen av både raude blodlekamar, kvite blodlekamar og blodplater. Dette fører til ein nedsett konsentrasjon av hemoglobin (Hb) i blodet. Aplastisk anemi er ei form for beinmergssvikt og finst i omlag 2–5 tilfelle per million personar per år.

Symptom

Ved aplastisk anemi fungerer ikkje stamcellene i beinmergen som dei skal. Stamcellene blir hemma i funksjonen sin, og immunceller er viktige aktørar i denne hemminga. Stamcellene i beinmergen er «morceller» for alle blodceller; raude blodlekamar, kvite blodlekamar og blodplater. Stamcellene finst i beinmergen, og aplastisk anemi blir derfor omtalt som beinmergssvikt.

Aplastisk anemi er ein sjeldan tilstand med 2–5 nye tilfelle per million per år. Hyppigast opptrer aplastisk anemi hos yngre mellom 15 og 25 år og hos eldre over 60 år.

Symptom oppstår som følgje av låge verdiar av dei ulike typane blodceller. Symptoma er derfor typiske for beinmergssvikt:

  • anemi (mangel på raude blodlekamar)
  • tilbakevendande infeksjonar (mangel på kvite blodlekamar)
  • blødingar i hud og slimhinner (mangel på blodplater)

Utgreiing

Symptom på total beinmergssvikt kan gi mistanke om aplastisk anemi. Ved kliniske undersøkingar vil anemi, at ein blir bleik og blødingar i hud og slimhinner kunne forsterke mistanken. Vidare undersøkingar kan stadfeste diagnosen:

Blodprøve

Ved aplastisk anemi vil ein alltid finne ein nedsett blodprosent (Hb-verdi) hos pasienten. Blodprøva viser også nedsett tal på kvite blodlekamar og blodplater.

Beinmergsprøve

Etter lokalbedøving blir ein sprøyte nytta for å ta ei prøve av beinmergen i hoftekammen, alternativt brystbeinet. Undersøkinga vil vise eit redusert tal blodceller.

Behandling

Det finst tre hovudbehandlingar: Stamcelletransplantasjon, immunhemmande medikamentell behandling og støttebehandling. Alder og alvorsgrad av sjukdommen er med på å avgjere kva type behandling vi tilrår for sjukdommen din.

Er du over 40-50 år er førstevalet å bruke medikament som hemmar immunsystemet. Er du under 40 år er den føretrekte behandlinga oftast stamcelletransplantasjon. Dette er kort beskrive under.

Alvorsgrada til sjukdommen kan variere frå moderat, til alvorleg og til svært alvorleg avhengig av kor alvorleg mangelen på dei ulike blodcellene er. Ved ubehandla alvorleg aplastisk anemi er risikoen stor for å døy. Pasientar med låge blodcelletal, men få eller ingen symptom, treng oftast inga behandling.

Stamcelletransplantasjon

Stamcelletransplantasjon er tilrådd behandling hos personar under 40–50 år, dersom det er mogleg å nytte stamceller frå ein donor som er vevsforlikeleg (søskendonor eller ubeslekta givar). Best resultat blir oppnådd hos dei som tidlegare har fått få eller ingen blodtransfusjonar.

Resultata ved stamcelletransplantasjon har vorte stadig betre, men opptil ein tredel kan med tida få kroniske plager (kronisk transplantat-mot-vert sjukdom) og risikoen for dette aukar med alderen til pasienten. Dersom du skal ha ei slik behandling vil du få meir informasjon om dette på sjukehuset.

Immunhemmande medikamentell behandling

Immundempande behandling er tilrådd viss du er eldre enn 40–50 år, har annan alvorleg sjukdom, manglar vevsforlikeleg donor eller av andre grunnar ikkje kan gå gjennom ein stamcelletransplantasjon. Det er ikkje alle pasientar som vil bli fullstendig heila med denne behandlinga.

Ein del oppnår ikkje normale blodverdiar, og ein del får tilbakefall og blir avhengige av å bruke immundempande medisinar i fleire år.

Det er også ein viss risiko for å utvikle andre blodsjukdommar som paroksystisk nattleg hemoglobinuri eller akutt mykjelogen leukemi.

Støttebehandling

Det kan givast blodoverføring dersom talet på raude blodlekamar blir for lågt. Det kan også vere aktuelt med overføring av blodplater. Vi er likevel tilbakehaldne med blodoverføringar til pasientar som er aktuelle for stamcelletransplantasjon, fordi det kan gi eit dårlegare transplantasjonsresultat.

Ved få kvite blodlekamar (neutropeni) er vi raske med å gi antibiotika ved feber og teikn på infeksjon for å forhindre utvikling av alvorlege infeksjonar som blodforgifting.

Oppfølging

Det kan ta lang tid før behandlinga verkar (meir enn 6 månadar). Du vil regelmessig bli kontrollert med enkle blodprøvar hos eigen lege etter behandling. Dersom prøvane held seg normale vil kontrollane etter kvart slutte. Ved tilbakefall vil behandlinga ofte gjentakast.

Kontakt

Førde sentralsjukehus Medisinsk avdeling

Kontakt Medisinsk avdeling
En stor bygning med en stor plen foran seg

Førde sentralsjukehus

Svanehaugvegen 2

6812 Førde

Finn fram

Transport

Buss

Det går regelmessig rutebussar mellom Førde Sentralsjukehus og Førde Rutebilstasjon.

På nettsidene til skyss.no finn du bussruter med oversikt over stoppestadar og tider for Sogn og Fjordane.

Frå Førde er det også gode bussamband til Bergen, Oslo, Ålesund og Trondheim.

Flybuss

Det går direkte flybuss frå Førde Lufthamn Bringeland til Førde Sentralsjukehus for alle fly som landar. Bussen stoppar ved busstoppet på motsatt side av Vievegen, på austsida. Herfrå går flybussen til Førde Lufthamn Bringeland 75 minutt før alle flyavgangar.

Parkering

Det er mogleg å parkere gratis på sjukehusområdet for pasientar og besøkande.

Taxi

Drosjesentralen i Førde er om lag 100 meter frå Rutebilstasjonen. Ved behov er våre tilsette i resepsjonen tilgjengelege 24 timar i døgnet og kan bestille taxi til deg.

 

Praktisk informasjon

Ved Førde sentralsjukehus finn du Sjukehusapoteka Vest HF si avdeling i Sogn og Fjordane.

​​Apoteket gjev tilbod til alle nyutskrivne og polikliniske pasientar ved Førde Sentralsjukehus, samt alle tilsette og besøkande.  Sjukehusapoteket er altså open for alle.

På veg heim frå sjukehuset kan pasientar få med seg alt dei treng av legemiddel og utstyr for vidare behandling heime. I tillegg har apoteket eit stort og variert utval av reseptfrie legemiddel, hudpleiemiddel, kost- og ernæringsmiddel samt andre apotekvarer.

Apoteket gjer klar legemidla medan du ventar og gjev råd om korleis du skal bruke dei på rett måte.

Apoteket forsyner dei fleste avdelingane i Helse Førde med legemiddel, apotekvarer og farmasøytiske tenester og gjev farmasøytisk rådgjeving til mange kommunar i Sogn og Fjordane.

​For å få behandling ved sjukehus eller poliklinikk må du i utgangspunktet vere tilvist frå lege, kiropraktor eller manuell teapeut. Har du trong for legehjelp skal du ringe fastlegen din eller den kommunale legevakta.

Les meir om eigendelar på helsenorge.no

Mange pasientar og pårørande ønskjer å ta bilete eller video som eit minne frå tida på sjukehuset. Då kan det vere lurt å hugse nokre reglar.

​Det er sjølvsagt heilt greitt så lenge det er pasientane og/eller pårørande og vener som er på bileta.

Det er likevel ikkje lov å ta bilete av medpasientar eller tilsette. Vi har hatt tilfeller der bilete av medpasientar/tilsette er blitt publisert i digitale media utan deira godkjenning.

Vi håper alle viser respekt for personvernet til alle dei møter under besøket på sjukehuset og avgrensar fotografering til å gjelde eigen familie og vener.

​Ved Førde sentralsjukehus finn du kiosk der du kan kjøpe aviser og andre kioskvarer. Du kan også levere kupongar til Norsk Tipping sine spel.

Alle kantinene i Helse Førde er opne for tilsette, pasientar og pårørande.

​Kantinene på Lærdal sjukehus og Nordfjord sjukehus finn du i underetasjen. Dei har opningstid 10.30 - 14.30.

Hovudkantina ved Førde sentralsjukehus ligg i 2. etasje. Her får du kjøpt varm mat og mykje anna. Den har opent 07.30 - 20.00.
I Førde finn du også ein kafe i 1. etasje innanfor resepsjonen. Denne har opningstid  09.00 - 15.00. Her finn du kaffe, te, anna drikke, påsmurt og kaker m.m.

Kantina ved Indre Sogn psykiatrisenter er open alle kvardagar frå klokka 10.00-13.30.

Kantina på Tronvik er open for tilsette og bebuarar.

​Du kan nytte mobiltelefon ved sjukehusa. Vi oppfordrar likevel alle til å bruke mobilvett og ta omsyn til medpasientar.

Det er viktig å sette telefonen på stille om natta, og på stilleringing eller vibrering om dagen. Av omsyn til dei andre pasientane er det best å gå ut av rommet dersom du må ta ein lengre samtale.

Vi ber om at du inne på pasientrommet ikkje snakkar eller har lyd på mobilen i tidsrommet etter klokka 21.30 til klokka 08.00 neste dag.

Det er gratis trådlaust nettverk for pasientar, pårørande og besøkande på sjukehusa. Dette kan du kople deg til frå din smarttelefon.

Førde sentralsjukehus har sett av hundre parkeringsplassar berre for pasientar og pårørande. Er alle desse plassane opptekne, er det fleire parkeringsområde rundt Førde sentralsjukehus. Ledige plassar på desse områda kan òg nyttast av besøkande.

BLODGJEVARAR og RØRSLEHEMMA har eigne parkeringsplassar mellom anna framfor hovudinngangen og rundt om på sjukehuset sitt område. Dei som kan parkere her, har eige parkeringsløyve. Utan slikt løyve er parkering rekna som ugyldig.

Ordinær parkering for pasientar og pårørande:
Parkeringsplassen er inn frå Svanehaugvegen. Sjå blått område på kartet:

 

Kart over parkeringsplassar ved Førde sentralsjukehus

 

 

​I 6. etasje har Førde sentralsjukehus eige pasienthotell.

Pasienthotellet har 22 senger. Dei er fordelt på seks enkle rom og åtte doble rom. Alle romma er tilpassa rullestolbrukarar.

​Treng du nokon å snakke med? Sjukehuspresten er til for deg anten du er pasient eller pårørande. I møte med denne omsorgstenesta kan du finne ein «fristad» og ein plass å samle tankane. I samtale med sjukehuspresten er det tid og rom for både stort og smått.

Du treng ikkje ha kristen eller religiøs tru for å ta kontakt. Det er ditt liv og dine tankar som har fokus. Det er sjølvsagt og høve til klassiske prestetenester som mellom anna sermoniar og bøn.

Uansett kva du har på hjartet er sjukehuspresten tilgjengeleg for å møte deg, der det passar deg best. Det kan vere på telefon, prestekontoret, pasientrom, i kantina eller kanskje på ein benk ute.

Ta kontakt direkte med Helene Langeland på telefon 908 79 281, eller spør personalet om å tilkalle/avtale tid med prest.

Sjukehuspresten er primært tilgjengeleg i ordinær kontortid, men kan og tilkallast til andre tider.

Kontoret er på plan 2, første dør til høgre for inngangen til kantina.

Slik koblar du deg til gjestenettet vårt:

  1. Koble deg til det trådlause gjestenettet (gjest.ihelse.net)
  2. Ein nettlesar skal opne seg automatisk. (Om påloggingsvindauget ikkje dukkar opp, forsøk å opne nettlesaren manuelt).
  3. Les nøye gjennom vilkåra.
  4. Trykk "Godta" når du har lese og forstått vilkåra.
Innlogginga skjer automatisk på einingar etter første pålogging, så lenge kontoen er aktiv. Det skal berre vere nødvendig å logge seg på éin gong per eining per 31 dagar.
 

Akuttmedisin:
Etter avtale på telefon 57 83 90 82.

Barneavdeling:
Visittider sengeposten 5. etg: Kontakt personale på vaktrommet.

Kirurgisk:
Visittider sengepost 12.30-13.30 og 18.30-19.30.

Kreft:
Visittider sengepost: Har ikkje faste visittider. Ta kontakt med vaktrommet.

Kvinneklinikken:
Far eller medmor kan kome når dei ønskjer utanom kviletid klokka 13.00-15.00. Søsken til barnet og andre besøkande kan takast i mot utanfor avdelinga.

Medisinsk:
Visittider medisinsk sengepost 14.30-15.30 og 19.00-19.45. Til eineromma: Etter avtale.

Nevrologisk:
Ikkje fast visitttid. Pårørande og andre er alltid velkomne.

Ortopedisk:
13.30-16.00 og 17.30-19.30.