Behandling når kreftsykdommen ikke kan helbredes, nynorsk

Sjølv ved kreftsjukdom som ikkje kan kurerast kan vi forseinke sjukdomsutviklinga og lindre plager. Aktuelle behandlingar er ved bruk av cellegift, immunterapi, hormonbehandling eller såkalla "målretta behandling". Ofte blir òg symptomlindrande strålebehandling nytta.

Målet med cellegiftbehandling er å forseinke utviklinga av kreftsjukdommen ved å øydelegge kreftcellene. Det fins ulike typar cellegift for forskjellige kreftformer. Vi kombinerer ofte fleire typar cellegift. Behandlinga blir vanlegvis gitt intravenøst eller i tablettform, men òg med sprøyte direkte i muskelen. Vi gir hovudsakleg cellegift i ein til fem dagar med to til fire vekers mellomrom. 

Det er vanleg å ta blodprøver og biletundersøkingar, som for eksempel CT eller MR før cellegiftbehandlinga startar. Etter to til tre månader med behandling tar vi nye bilete og prøver for å sjå om kreftsvulsten/-svulstane har stabilisert seg eller blitt mindre. Dersom så er tilfelle er det vanleg å fortsette behandlinga viss biverknadene er akseptable. Nokre ganger er blodprøver tilstrekkeleg.

Dersom ein etter mange månader med cellegiftbehandling har kome til ein situasjon med stabil sjukdom eller tilbakegang av sjukdom, treng kroppen vanlegvis kvile og du kan få ein pause frå behandlinga. Skulle cellegiften ikkje verke, er det i nokre tilfelle aktuelt å skifte til annan type cellegift.

Cellegiftbehandling påverkar ikkje berre kreftceller, men også kroppens normale celler. Særleg gjeld det normale celler som deler seg raskt, til dømes hårceller, celler i tarmveggen og blodceller. Biverknadene av cellegift skuldast skade på normale celler i ulike organ.

Immunterapi virker ved å aktivere pasienten sitt eiget immunforsvar, og dermed føre til at immunsystemet klarar å identifisere og angripe kreftceller. Til forskjell frå vanleg cellegift kan det i nokre tilfeller gå fleire månader før behandlinga har effekt. Eit aktivert immunforsvar kan gå til angrep på kroppens eigne organar og føre til betennelse og redusera funksjon. Dette gjer opphav andre typar biverknader sammenligna med tradisjonell cellegift. 

I dei siste ti åra er det utvikla nye typar kreftbehandling som angrip kreftcellene mer målretta enn cellegift. Desse behandlingsformene påverkar kroppens normale celler i mindre grad, og dei kan bli gitt aleine eller i kombinasjon med cellegiftbehandling ved enkelte krefttypar. Behandling vert gitt som tablettar eller intravenøst. Ofte, men ikkje alltid,  gir denne typen behandling færre biverknader enn tradisjonell cellegiftbehandling. 
 

Enkelte kreftformer, som prostatakreft og brystkreft, er det vi kallar hormonfølsame. Målsettinga med hormonbehandling er å motverke kjønnshormona testosteron og østrogen si stimulerande effekt på vekst og deling av kreftcellene.

Hormonbehandlingar blir gitt som tablettar eller ved sprøyter. Typiske biverknader er redusert seksualfunksjon, heitetokter og tap av bein- og muskelmasse. Sjølv om hormonbehandlinga kan ha stor innverknad på livskvaliteten, gir behandlinga mindre alvorlege biverknader enn det vi ser ved cellegiftbehandling.

Ved kreftsjukdom som ikkje kan kurerast er det mogleg å bruke strålebehandling for å førebygge eller lindre plagsame symptom. Vårt mål er å gi stråledose som er tilstrekkeleg til å stanse veksten av kreftsvulsten og den skadelege effekten den har på omgivnadene, og samtidig avgrense stråleskade på friskt vev i størst mogleg grad.

All strålebehandling er individuelt tilpassa. For å planlegge og gjennomføre behandlinga, er det nødvendig med eit godt tverrfagleg samarbeid mellom fagteam av legar, medisinske fysikarar og stråleterapeutar. Legar vurderer sjukdomsbiletet og avgjer kva område som skal behandlast og kor høg stråledose ein skal gi. Talet på behandlingar varierer ut frå svulstens type, størrelse og lokalisasjon. Medisinske fysikarar og stråleterapeutar planlegg og kvalitetssikrar behandlinga.


Før

I mange tilfelle krev cellegiftbehandling førebuing i form av førebyggande kvalmebehandling. Behandlinga gir ofte hårtap, og mange ønsker av den grunn å få tilpassa parykk. I nokre tilfelle er det også nødvendig med annan førebuande behandling (eksempelvis medikamentell behandling eller tannbehandling) for å hindre brysame eller alvorlege biverknader. Slike førebuingar er i nokre tilfelle også nødvendig i forkant av strålebehandlig.

Kreftpasientar som skal starte behandling vil derfor alltid få time hos kreftlege med undersøking og informasjon om effekten og biverknader av behandlinga. Då får du også nøye informasjon om korleis du skal handtere det heime både før, under og etter behandlinga.

Under

Medikamentell kreftbehandling blir gitt over fleire dagar, typisk med to til tre vekers opphald mellom kurane. Strålebehandling blir vanlegvis gitt som ei behandling på cirka 20 minutt, ein eller fleire påfølgande dagar. I dei fleste tilfella blir behandlinga gitt på poliklinikk.

Alvorlege bivirknader av kreftbehandling kan oppstå på ulike tidspunkt i behandlingsløpet, ofte mens du er heime. For eksempel kan cellegift gi svekka infeksjonsforsvar og alvorlege infeksjonar som må behandlast på sjukehuset. Også andre biverknader kan trenge rask sjukehusbehandling. Derfor vil du bli nøye informert om forholdsreglar heime før vi startar behandlinga. 
 

Etter

Når behandlinga er avslutta vil du vanlegvis kunne reise heim og ta opp igjen vanleg aktivitet, men dei første dagane vil mange oppleve varierande grad av biverknadar. 

Også biverknader av strålebehandling kan vedvare. Av og til kan ein oppleve ei forverring nokre veker etterpå, men det vil gå over. Biverknadens karakter og eventuelle forholdsreglar etter behandlingsslutt avhenger av stråledose og kva område som blir strålebehandla.

Seinast ved avslutta behandling blir det gitt nærmare informasjon om korleis ein bør gå fram i perioden etter. Då blir det også avtalt vidare opplegg for oppfølging og kontrollar.  

I periodar utan aktiv behandling, for eksempel under pause i cellegiftbehandling, kan kontrollar skje i samarbeid mellom deg som pasient, primærhelsetenesta og spesialisthelsetenesta.

 

Kontakt

Førde sentralsjukehus Medisinsk avdeling

Kontakt Medisinsk avdeling
En stor bygning med en stor plen foran seg

Førde sentralsjukehus

Svanehaugvegen 2

6812 Førde

Finn fram

Transport

Buss

Det går regelmessig rutebussar mellom Førde Sentralsjukehus og Førde Rutebilstasjon.

På nettsidene til skyss.no finn du bussruter med oversikt over stoppestadar og tider for Sogn og Fjordane.

Frå Førde er det også gode bussamband til Bergen, Oslo, Ålesund og Trondheim.

Flybuss

Det går direkte flybuss frå Førde Lufthamn Bringeland til Førde Sentralsjukehus for alle fly som landar. Bussen stoppar ved busstoppet på motsatt side av Vievegen, på austsida. Herfrå går flybussen til Førde Lufthamn Bringeland 75 minutt før alle flyavgangar.

Parkering

Det er mogleg å parkere gratis på sjukehusområdet for pasientar og besøkande.

Taxi

Drosjesentralen i Førde er om lag 100 meter frå Rutebilstasjonen. Ved behov er våre tilsette i resepsjonen tilgjengelege 24 timar i døgnet og kan bestille taxi til deg.

 

Praktisk informasjon

Ved Førde sentralsjukehus finn du Sjukehusapoteka Vest HF si avdeling i Sogn og Fjordane.

​​Apoteket gjev tilbod til alle nyutskrivne og polikliniske pasientar ved Førde Sentralsjukehus, samt alle tilsette og besøkande.  Sjukehusapoteket er altså open for alle.

På veg heim frå sjukehuset kan pasientar få med seg alt dei treng av legemiddel og utstyr for vidare behandling heime. I tillegg har apoteket eit stort og variert utval av reseptfrie legemiddel, hudpleiemiddel, kost- og ernæringsmiddel samt andre apotekvarer.

Apoteket gjer klar legemidla medan du ventar og gjev råd om korleis du skal bruke dei på rett måte.

Apoteket forsyner dei fleste avdelingane i Helse Førde med legemiddel, apotekvarer og farmasøytiske tenester og gjev farmasøytisk rådgjeving til mange kommunar i Sogn og Fjordane.

​For å få behandling ved sjukehus eller poliklinikk må du i utgangspunktet vere tilvist frå lege, kiropraktor eller manuell teapeut. Har du trong for legehjelp skal du ringe fastlegen din eller den kommunale legevakta.

Les meir om eigendelar på helsenorge.no

Mange pasientar og pårørande ønskjer å ta bilete eller video som eit minne frå tida på sjukehuset. Då kan det vere lurt å hugse nokre reglar.

​Det er sjølvsagt heilt greitt så lenge det er pasientane og/eller pårørande og vener som er på bileta.

Det er likevel ikkje lov å ta bilete av medpasientar eller tilsette. Vi har hatt tilfeller der bilete av medpasientar/tilsette er blitt publisert i digitale media utan deira godkjenning.

Vi håper alle viser respekt for personvernet til alle dei møter under besøket på sjukehuset og avgrensar fotografering til å gjelde eigen familie og vener.

​Ved Førde sentralsjukehus finn du kiosk der du kan kjøpe aviser og andre kioskvarer. Du kan også levere kupongar til Norsk Tipping sine spel.

Alle kantinene i Helse Førde er opne for tilsette, pasientar og pårørande.

​Kantinene på Lærdal sjukehus og Nordfjord sjukehus finn du i underetasjen. Dei har opningstid 10.30 - 14.30.

Hovudkantina ved Førde sentralsjukehus ligg i 2. etasje. Her får du kjøpt varm mat og mykje anna. Den har opent 07.30 - 20.00.
I Førde finn du også ein kafe i 1. etasje innanfor resepsjonen. Denne har opningstid  09.00 - 15.00. Her finn du kaffe, te, anna drikke, påsmurt og kaker m.m.

Kantina ved Indre Sogn psykiatrisenter er open alle kvardagar frå klokka 10.00-13.30.

Kantina på Tronvik er open for tilsette og bebuarar.

​Du kan nytte mobiltelefon ved sjukehusa. Vi oppfordrar likevel alle til å bruke mobilvett og ta omsyn til medpasientar.

Det er viktig å sette telefonen på stille om natta, og på stilleringing eller vibrering om dagen. Av omsyn til dei andre pasientane er det best å gå ut av rommet dersom du må ta ein lengre samtale.

Vi ber om at du inne på pasientrommet ikkje snakkar eller har lyd på mobilen i tidsrommet etter klokka 21.30 til klokka 08.00 neste dag.

Det er gratis trådlaust nettverk for pasientar, pårørande og besøkande på sjukehusa. Dette kan du kople deg til frå din smarttelefon.

Førde sentralsjukehus har sett av hundre parkeringsplassar berre for pasientar og pårørande. Er alle desse plassane opptekne, er det fleire parkeringsområde rundt Førde sentralsjukehus. Ledige plassar på desse områda kan òg nyttast av besøkande.

BLODGJEVARAR og RØRSLEHEMMA har eigne parkeringsplassar mellom anna framfor hovudinngangen og rundt om på sjukehuset sitt område. Dei som kan parkere her, har eige parkeringsløyve. Utan slikt løyve er parkering rekna som ugyldig.

Ordinær parkering for pasientar og pårørande:
Parkeringsplassen er inn frå Svanehaugvegen. Sjå blått område på kartet:

 

Kart over parkeringsplassar ved Førde sentralsjukehus

 

 

​I 6. etasje har Førde sentralsjukehus eige pasienthotell.

Pasienthotellet har 22 senger. Dei er fordelt på seks enkle rom og åtte doble rom. Alle romma er tilpassa rullestolbrukarar.

​Treng du nokon å snakke med? Sjukehuspresten er til for deg anten du er pasient eller pårørande. I møte med denne omsorgstenesta kan du finne ein «fristad» og ein plass å samle tankane. I samtale med sjukehuspresten er det tid og rom for både stort og smått.

Du treng ikkje ha kristen eller religiøs tru for å ta kontakt. Det er ditt liv og dine tankar som har fokus. Det er sjølvsagt og høve til klassiske prestetenester som mellom anna sermoniar og bøn.

Uansett kva du har på hjartet er sjukehuspresten tilgjengeleg for å møte deg, der det passar deg best. Det kan vere på telefon, prestekontoret, pasientrom, i kantina eller kanskje på ein benk ute.

Ta kontakt direkte med Helene Langeland på telefon 908 79 281, eller spør personalet om å tilkalle/avtale tid med prest.

Sjukehuspresten er primært tilgjengeleg i ordinær kontortid, men kan og tilkallast til andre tider.

Kontoret er på plan 2, første dør til høgre for inngangen til kantina.

Slik koblar du deg til gjestenettet vårt:

  1. Koble deg til det trådlause gjestenettet (gjest.ihelse.net)
  2. Ein nettlesar skal opne seg automatisk. (Om påloggingsvindauget ikkje dukkar opp, forsøk å opne nettlesaren manuelt).
  3. Les nøye gjennom vilkåra.
  4. Trykk "Godta" når du har lese og forstått vilkåra.
Innlogginga skjer automatisk på einingar etter første pålogging, så lenge kontoen er aktiv. Det skal berre vere nødvendig å logge seg på éin gong per eining per 31 dagar.
 

Akuttmedisin:
Etter avtale på telefon 57 83 90 82.

Barneavdeling:
Visittider sengeposten 5. etg: Kontakt personale på vaktrommet.

Kirurgisk:
Visittider sengepost 12.30-13.30 og 18.30-19.30.

Kreft:
Visittider sengepost: Har ikkje faste visittider. Ta kontakt med vaktrommet.

Kvinneklinikken:
Far eller medmor kan kome når dei ønskjer utanom kviletid klokka 13.00-15.00. Søsken til barnet og andre besøkande kan takast i mot utanfor avdelinga.

Medisinsk:
Visittider medisinsk sengepost 14.30-15.30 og 19.00-19.45. Til eineromma: Etter avtale.

Nevrologisk:
Ikkje fast visitttid. Pårørande og andre er alltid velkomne.

Ortopedisk:
13.30-16.00 og 17.30-19.30.