Vi tilrår at du alltid nyttar siste versjon av nettlesaren din.
Hjarterehabilitering ved koronarsjukdom
Hjarterehabilitering er ein viktig del av behandlinga ved sjukdom i kransårane til hjartet (koronarsjukdom). Dette kan vere på grunn av angina (brystsmerter), etter hjarteinfarkt, utblokking av kransårane til hjartet (PCI-behandling) eller etter bypassoperasjon. Hjarterehabilitering er også nyttig ved annan hjartekirurgi, men da er det hovudsakleg fysisk opptrening som er viktig.
Hjarterehabilitering består av individuelle konsultasjonar, undervisning og gruppetrening. Under konsultasjonane vil vi gå gjennom årsaker til koronarsjukdom (sjukdom i kransårane til hjartet) og systematisk sjå kva du kan gjere for å minske risikoen din for å bli sjukare og for å betre livskvaliteten din.
Vi vil hjelpe deg å sette realistiske mål og følge opp desse.Koronarsjukdom er ein livsstilssjukdom og for å halde seg frisk krevst både medikament og endring i livsstil livet ut.
Meir informasjon om koronarsjukdom finst på helsenorge.no:
Du må tilvisast til hjarterehabilitering frå ein lege. For å få plass må du ha gått gjennom éin av følgande:
hjarteinfarkt
utblokking av kransårane til hjartet (PCI-behandling)
bypassoperasjon (ACB-operasjon)
annan hjartekirurgi (for eksempel klaffeoperasjonar på aortaklaff, mitralklaff, m.fl.)
Før
Om du har vore innlagd på hjarteavdelinga får du stundom med deg time til hjarterehabilitering når du reiser heim – eller du får innkalling i etterkant. Saman med innkallinga får du ofte eit spørjeskjema om livsstil, som er viktig for at vi skal kunne gi deg god behandling. Du blir sett opp til 1–5 konsultasjonar, du får tilbod om undervisning og gruppetrening over fleire veker.
Om du har vore innlagd på hjarteavdelinga får du stundom med deg time til hjarterehabilitering når du reiser heim – eller du får innkalling i etterkant. Saman med innkallinga får du ofte eit spørjeskjema om livsstil, som er viktig for at vi skal kunne gi deg god behandling. Du blir sett opp til 1–5 konsultasjonar, du får tilbod om undervisning og gruppetrening over fleire veker.
Under
Konsultasjonar
På konsultasjonane snakkar vi om dei tinga vi veit reduserer risiko for koronarsjukdom og som betrar livskvaliteten. Vi går gjennom anbefalte mål for kvart område, og vi hjelper deg å sette dei personlege måla dine og følge opp desse. Måla skal vere spesifikke, målbare, attraktive, realistiske og tidfesta (hugseregel: SMART).
Desse 7 hovudområda er dei viktigaste for dei fleste for å redusere risiko for forverring av koronarsjukdom og for å betre livskvalitet:
Alle former for fysisk aktivitet betrar overleving og livskvalitet ved koronarsjukdom. Fysisk aktivitet er også svært viktig etter alle former for hjartekirurgi.
Unngå stillesitting
Unngå å sitte stille lengre periodar. Ta pausar og gå i trapper eller gå ein kort tur. Sjå til at du tar minst 10.000 steg per dag.
Kondisjonstrening
All form for kondisjonstrening hjelper, heilt ned til 10 minutt om gongen! Ideelt sett blir kondisjonstrening anbefalt 3 eller fleire dagar per veke.
Øktene bør vere på minst 50 minutt moderat intensitet eller minst 25 minutt høg intensitet. Det mest effektive er intervall. Du kan for eksempel trene 3 minutt intervall 3 gonger eller 4 minutt intervall 4 gonger. Det er viktig å få opp pulsen.
Styrketrening
Styrketrening er godt for hjartet og førebygger skadar.
Vi anbefaler styrketrening 2 eller fleire gonger per veke og da gjerne 8–12 repetisjonar. Det er ein fordel å variere mellom dei store muskelgruppene (bein, armar, kjernemuskulatur osv.).
Ein kombinasjon av lite stillesitting, kondisjonstrening og styrketrening er det beste for god hjartehelse. Men det aller viktigaste er at fysisk aktivitet blir ein del av kvardagen (for eksempel reise til/frå jobb) og at det er noko du liker å gjere (for eksempel med venner). Det er den einaste måten å fortsette å vere fysisk aktiv over tid.
Mat påverkar kolesterolet ditt, blodtrykket ditt, vekta di og mykje meir. Kosthald må tilpassast deg – spesielt om du har sjukdommar i tarmsystemet. Dette er anbefalt kosthald som er sunt for hjarte-/karsystemet:
Energiinntak og energiforbruk
Det skal vere balanse. Det vil seie at du ikkje skal ete meir enn ein forbrenn når du bevegar deg og trener.
5 om dagen
Det blir anbefalt å ete minst 5 porsjonar med frukt og grønt per dag. 1 porsjon er cirka 200 g (éin tomat, ein middels stor salat, eit eple eller éin banan). Minst 3 av dei 5 bør vere grønsaker.
Nøtter og olivenolje
Dagleg inntak av litt olivenolje og ein liten porsjon med usalta nøtter har gunstige effektar på hjarte-/karsystemet.
Fiber
Vel grove produkt framfor fine (for eksempel ris, brød og pasta).
Kjøtt
Raudt og prosessert kjøtt er uheldig for hjartet og inntaket bør avgrensast.
Fisk
Det er fordelaktig med fisk 1–2 gonger per veke (gjerne feit fisk).
Drikke
Avgrens inntaket av sukkerhaldig drikke og alkohol.
Nøkkelen til eit sunt kosthald er å gjere det til ein vane eit lite steg av gongen – og det blir sjeldan ein vane med mindre du får med deg dei du bur saman med.
Vekt er for nokre eit sensitivt tema. På hjarterehabiliteringa er det ein av mange faktorar som påverkar helsa di. For god hjartehelse er det ideelt med ein kroppsmasseindeks (KMI) på 18,5–24,9 og midjemål < 94 cm for menn og < 80 cm for kvinner. Kroppsmasseindeks (KMI) = vekt / høgde * høgde.
Kalorirestriksjon
Dersom ein et færre kaloriar enn ein forbrukar vil vekta ofte gå ned. Kosthald er derfor eit viktig aspekt i vektnedgang. Unngå kaloririk og næringsfattig mat og drikke (for eksempel snacks, søtsaker, brus og alkohol). Spis heller frukt og grønsaker. Spis gjerne frukost dagleg følgd av fleire små måltid utover dagen og spis sakte og stopp når du kjenner deg mett.
Fysisk aktivitet
Når ein er fysisk aktiv, forbrenn ein kaloriar. Auka og variert fysisk aktivitet vil ofte bidra til vektnedgang. Det er ikkje alltid nødvendig å trene med høg intensitet, men ein bør bli sveitt og tung i pusten og få auka puls.
Åtferd og psykiske faktorar
Dette kan vere eit oversett aspekt ved vektnedgang. Ikkje sjeldan kan åtferd og psykiske faktorar påverke kor vanskeleg det er å gå ned i vekt. Det er derfor viktig å også ta omsyn til for eksempel døgnrytme, matvanar til andre i hushaldet, sosial eting, «trøysteeting», stressreaksjonar og sjølvbilde. Det er viktig å vere open om vanskar med å gjennomføre gunstige åtferdsendringar.
Målet med fokus på kroppsvekt er det same som for dei andre faktorane: Minske risiko for forverring av koronarsjukdom og betring fysisk yteevne og livskvalitet.
Kolesterol er ein viktig faktor for utviklinga av koronarsjukdom. Etter hjarteinfarkt eller utblokking av kransårar (PCI-behandling) er målet for LDL-kolesterol (det dårlege kolesterolet) < 1,4 mmol/L. Så låge verdiar er nærast umogleg å oppnå utan medisinar. Dei fleste må derfor bruke eit statin (for eksempel atorvastatin, simvastatin, rosuvastatin), og nokon må i tillegg bruke ezetimib og ein PCSK9-hemmar (for eksempel alirokumab injeksjonar).
Men i tillegg vil generelt hjartevennleg kosthald og inntak av belgfrukter dagleg kunne senke kolesterolet noko. Fysisk aktivitet er også gunstig. Det er viktig at du har eit aktivt forhold til kolesterolet ditt og kontrollerer det jamleg.
Høgt blodtrykk bidrar til at blodkara blir stive og at det lettare blir åreforkalkingar utvikla og koronarsjukdom. Redusert saltinntak, fysisk aktivitet og vektnedgang senkar blodtrykket. Vi anbefaler medikamentell behandling av blodtrykket dersom det er over 140/90 mmHg.
Om du er over 65 år bør du ha overtrykk på 130–139 mmHg, og dersom du har diabetes bør overtrykket vere 120–129 mmHg. For unge og elles friske kan det vere ein fordel å senke blodtrykket under 120/80 mmHg, så lenge ein ikkje blir svimmel eller får andre biverknader. Dei fleste som har høgt blodtrykk, treng meir enn ein medisin mot høgt blodtrykk.
Sigarettrøyking er ein viktig faktor som aukar risikoen for koronarsjukdom ved å skape inflammasjon i blodkara. Å trappe ned på talet på sigarettar er bra, men totalt røykeslutt er mykje meir effektivt. Målet etter hjarteinfarkt eller utblokking (PCI behandling) er alltid totalt røykeslutt.
Nokon klarer å slutte å røyke på dagen utan problem, men dei fleste må lage ein plan for kva ein skal gjere for ikkje å bli freista til å begynne igjen. «Gammal vane er vond å vende». Mange treng også nikotinerstattande behandling med røykeplaster, nikotintyggegummi eller liknande. Det er også mogleg å få medikamentell behandling (for eksempel bupropion, vareniklin).
Det er viktig å ha det godt og å ha meiningsfulle aktivitetar i livet. Når hovudet ikkje har det bra, har ikkje kroppen det bra heller. Det er anbefalt at ein så fort som mogleg etter eit hjarteinfarkt kjem tilbake i arbeid og daglege aktivitetar. God søvn er også viktig for å komme seg etter eit hjarteinfarkt eller ein hjarteoperasjon.
I undervisninga på hjarterehabilitering vil du lære om stressmeistring, og bli utrusta med teknikkar som kan hjelpe i prosessen etter eit hjarteinfarkt eller ein hjarteoperasjon. Dersom du har psykiske lidingar som angst eller depresjon, er det viktig at du får god behandling for desse og god oppfølging.
I tillegg er det viktig med god behandling av følgande tilstandar dersom det gjeld deg:
Dersom du har diabetes, er det viktig å ha kontroll på blodsukkeret ditt. Diabetes gir monaleg auka risiko for koronarsjukdom. Høgt blodsukker over tid fører til øydelegging av dei små blodkara i hjartet (og andre organ i kroppen som t.d. nyre og auge).
Vi anbefaler at du har langtidsblodsukker (HbA1c) under 53 mmol/mol eller helst under 48 mmol/måla dersom du toler det. Du bør kontrollere blodsukkeret ditt ofte dersom det er ustabilt og varierer.
Dersom du har kronisk obstruktiv lungesjukdom (KOLS) er det viktig at du får god behandling for denne sjukdommen med medikament og inhalasjonar. Risikoen for hjarteinfarkt aukar betydeleg under KOLS-forverringar med behov for antibiotikabehandling heime eller på sjukehus. Det er også viktig med vaksinasjon for å unngå luftvegsinfeksjonar.
Ved nyresvikt aukar risikoen for koronarsjukdom betrakteleg. Det kan også vere ekstra utfordrande med medikament da mange av desse ikkje kan brukast ved nedsett nyrefunksjon. Det er derfor viktig at du får god behandling for dei tilstandane som har forårsaka nyresvikten din.
Ei rekke inflammatoriske sjukdommar som leddgikt, psoriasis (artritt), Bechterevs sjukdom eller inflammatorisk tarmsjukdom (ulcerøs kolitt eller Crohns sjukdom) kan auke risikoen for å utvikle koronarsjukdom. Dersom du har nokre av desse tilstandane er det viktig at du får best mogleg medikamentell behandling for å unngå auka sjukdomsaktivitet.
I samband med undervisninga er det sett av tid til spørsmål og samtale. Vi legg også til rette for at du skal kunne sjå korleis desse temaa belyser din situasjon.
Hjarte- og karsjukdommar
Vi går gjennom anatomien til hjartet og kva koronarsjukdom er.
Medisinar
Gjennomgang av vanlege hjartemedisinar, korleis dei fungerer og biverknader.
Krisereaksjonar og endringsarbeid
Praktisk om reaksjonar etter akutt sjukdom og tips til korleis ein kan få til livsstilsendring.
Stress og stressmeistring
Handtering av stress og stressreaksjonar.
Kosthald
Kva er eit hjartevennleg kosthald og korleis få det til?
Fysisk aktivitet
Gjennomgang av fysisk aktivitet ved hjartesjukdom.
Arbeidsliv og rettar
Gjennomgang av moglegheiter for tilpassa arbeid og rettar.
Gruppetrening
Treninga går føre seg i ein treningssal med ulike stasjonar med øvingar tilpassa nivået ditt. Dei første vekene er treningsintensiteten lågare enn i dei siste. Dersom du av ein eller annan grunn ikkje har høve til å vere med på sjukehuset er det viktig at du trenar heime. Mange har stor nytte av å begynne å trene på sjukehuset for å så å lage eit eige treningsopplegg etter det.
Konsultasjonar
På konsultasjonane snakkar vi om dei tinga vi veit reduserer risiko for koronarsjukdom og som betrar livskvaliteten. Vi går gjennom anbefalte mål for kvart område, og vi hjelper deg å sette dei personlege måla dine og følge opp desse. Måla skal vere spesifikke, målbare, attraktive, realistiske og tidfesta (hugseregel: SMART).
Desse 7 hovudområda er dei viktigaste for dei fleste for å redusere risiko for forverring av koronarsjukdom og for å betre livskvalitet:
Alle former for fysisk aktivitet betrar overleving og livskvalitet ved koronarsjukdom. Fysisk aktivitet er også svært viktig etter alle former for hjartekirurgi.
Unngå stillesitting
Unngå å sitte stille lengre periodar. Ta pausar og gå i trapper eller gå ein kort tur. Sjå til at du tar minst 10.000 steg per dag.
Kondisjonstrening
All form for kondisjonstrening hjelper, heilt ned til 10 minutt om gongen! Ideelt sett blir kondisjonstrening anbefalt 3 eller fleire dagar per veke.
Øktene bør vere på minst 50 minutt moderat intensitet eller minst 25 minutt høg intensitet. Det mest effektive er intervall. Du kan for eksempel trene 3 minutt intervall 3 gonger eller 4 minutt intervall 4 gonger. Det er viktig å få opp pulsen.
Styrketrening
Styrketrening er godt for hjartet og førebygger skadar.
Vi anbefaler styrketrening 2 eller fleire gonger per veke og da gjerne 8–12 repetisjonar. Det er ein fordel å variere mellom dei store muskelgruppene (bein, armar, kjernemuskulatur osv.).
Ein kombinasjon av lite stillesitting, kondisjonstrening og styrketrening er det beste for god hjartehelse. Men det aller viktigaste er at fysisk aktivitet blir ein del av kvardagen (for eksempel reise til/frå jobb) og at det er noko du liker å gjere (for eksempel med venner). Det er den einaste måten å fortsette å vere fysisk aktiv over tid.
Mat påverkar kolesterolet ditt, blodtrykket ditt, vekta di og mykje meir. Kosthald må tilpassast deg – spesielt om du har sjukdommar i tarmsystemet. Dette er anbefalt kosthald som er sunt for hjarte-/karsystemet:
Energiinntak og energiforbruk
Det skal vere balanse. Det vil seie at du ikkje skal ete meir enn ein forbrenn når du bevegar deg og trener.
5 om dagen
Det blir anbefalt å ete minst 5 porsjonar med frukt og grønt per dag. 1 porsjon er cirka 200 g (éin tomat, ein middels stor salat, eit eple eller éin banan). Minst 3 av dei 5 bør vere grønsaker.
Nøtter og olivenolje
Dagleg inntak av litt olivenolje og ein liten porsjon med usalta nøtter har gunstige effektar på hjarte-/karsystemet.
Fiber
Vel grove produkt framfor fine (for eksempel ris, brød og pasta).
Kjøtt
Raudt og prosessert kjøtt er uheldig for hjartet og inntaket bør avgrensast.
Fisk
Det er fordelaktig med fisk 1–2 gonger per veke (gjerne feit fisk).
Drikke
Avgrens inntaket av sukkerhaldig drikke og alkohol.
Nøkkelen til eit sunt kosthald er å gjere det til ein vane eit lite steg av gongen – og det blir sjeldan ein vane med mindre du får med deg dei du bur saman med.
Vekt er for nokre eit sensitivt tema. På hjarterehabiliteringa er det ein av mange faktorar som påverkar helsa di. For god hjartehelse er det ideelt med ein kroppsmasseindeks (KMI) på 18,5–24,9 og midjemål < 94 cm for menn og < 80 cm for kvinner. Kroppsmasseindeks (KMI) = vekt / høgde * høgde.
Kalorirestriksjon
Dersom ein et færre kaloriar enn ein forbrukar vil vekta ofte gå ned. Kosthald er derfor eit viktig aspekt i vektnedgang. Unngå kaloririk og næringsfattig mat og drikke (for eksempel snacks, søtsaker, brus og alkohol). Spis heller frukt og grønsaker. Spis gjerne frukost dagleg følgd av fleire små måltid utover dagen og spis sakte og stopp når du kjenner deg mett.
Fysisk aktivitet
Når ein er fysisk aktiv, forbrenn ein kaloriar. Auka og variert fysisk aktivitet vil ofte bidra til vektnedgang. Det er ikkje alltid nødvendig å trene med høg intensitet, men ein bør bli sveitt og tung i pusten og få auka puls.
Åtferd og psykiske faktorar
Dette kan vere eit oversett aspekt ved vektnedgang. Ikkje sjeldan kan åtferd og psykiske faktorar påverke kor vanskeleg det er å gå ned i vekt. Det er derfor viktig å også ta omsyn til for eksempel døgnrytme, matvanar til andre i hushaldet, sosial eting, «trøysteeting», stressreaksjonar og sjølvbilde. Det er viktig å vere open om vanskar med å gjennomføre gunstige åtferdsendringar.
Målet med fokus på kroppsvekt er det same som for dei andre faktorane: Minske risiko for forverring av koronarsjukdom og betring fysisk yteevne og livskvalitet.
Kolesterol er ein viktig faktor for utviklinga av koronarsjukdom. Etter hjarteinfarkt eller utblokking av kransårar (PCI-behandling) er målet for LDL-kolesterol (det dårlege kolesterolet) < 1,4 mmol/L. Så låge verdiar er nærast umogleg å oppnå utan medisinar. Dei fleste må derfor bruke eit statin (for eksempel atorvastatin, simvastatin, rosuvastatin), og nokon må i tillegg bruke ezetimib og ein PCSK9-hemmar (for eksempel alirokumab injeksjonar).
Men i tillegg vil generelt hjartevennleg kosthald og inntak av belgfrukter dagleg kunne senke kolesterolet noko. Fysisk aktivitet er også gunstig. Det er viktig at du har eit aktivt forhold til kolesterolet ditt og kontrollerer det jamleg.
Høgt blodtrykk bidrar til at blodkara blir stive og at det lettare blir åreforkalkingar utvikla og koronarsjukdom. Redusert saltinntak, fysisk aktivitet og vektnedgang senkar blodtrykket. Vi anbefaler medikamentell behandling av blodtrykket dersom det er over 140/90 mmHg.
Om du er over 65 år bør du ha overtrykk på 130–139 mmHg, og dersom du har diabetes bør overtrykket vere 120–129 mmHg. For unge og elles friske kan det vere ein fordel å senke blodtrykket under 120/80 mmHg, så lenge ein ikkje blir svimmel eller får andre biverknader. Dei fleste som har høgt blodtrykk, treng meir enn ein medisin mot høgt blodtrykk.
Sigarettrøyking er ein viktig faktor som aukar risikoen for koronarsjukdom ved å skape inflammasjon i blodkara. Å trappe ned på talet på sigarettar er bra, men totalt røykeslutt er mykje meir effektivt. Målet etter hjarteinfarkt eller utblokking (PCI behandling) er alltid totalt røykeslutt.
Nokon klarer å slutte å røyke på dagen utan problem, men dei fleste må lage ein plan for kva ein skal gjere for ikkje å bli freista til å begynne igjen. «Gammal vane er vond å vende». Mange treng også nikotinerstattande behandling med røykeplaster, nikotintyggegummi eller liknande. Det er også mogleg å få medikamentell behandling (for eksempel bupropion, vareniklin).
Det er viktig å ha det godt og å ha meiningsfulle aktivitetar i livet. Når hovudet ikkje har det bra, har ikkje kroppen det bra heller. Det er anbefalt at ein så fort som mogleg etter eit hjarteinfarkt kjem tilbake i arbeid og daglege aktivitetar. God søvn er også viktig for å komme seg etter eit hjarteinfarkt eller ein hjarteoperasjon.
I undervisninga på hjarterehabilitering vil du lære om stressmeistring, og bli utrusta med teknikkar som kan hjelpe i prosessen etter eit hjarteinfarkt eller ein hjarteoperasjon. Dersom du har psykiske lidingar som angst eller depresjon, er det viktig at du får god behandling for desse og god oppfølging.
I tillegg er det viktig med god behandling av følgande tilstandar dersom det gjeld deg:
Dersom du har diabetes, er det viktig å ha kontroll på blodsukkeret ditt. Diabetes gir monaleg auka risiko for koronarsjukdom. Høgt blodsukker over tid fører til øydelegging av dei små blodkara i hjartet (og andre organ i kroppen som t.d. nyre og auge).
Vi anbefaler at du har langtidsblodsukker (HbA1c) under 53 mmol/mol eller helst under 48 mmol/måla dersom du toler det. Du bør kontrollere blodsukkeret ditt ofte dersom det er ustabilt og varierer.
Dersom du har kronisk obstruktiv lungesjukdom (KOLS) er det viktig at du får god behandling for denne sjukdommen med medikament og inhalasjonar. Risikoen for hjarteinfarkt aukar betydeleg under KOLS-forverringar med behov for antibiotikabehandling heime eller på sjukehus. Det er også viktig med vaksinasjon for å unngå luftvegsinfeksjonar.
Ved nyresvikt aukar risikoen for koronarsjukdom betrakteleg. Det kan også vere ekstra utfordrande med medikament da mange av desse ikkje kan brukast ved nedsett nyrefunksjon. Det er derfor viktig at du får god behandling for dei tilstandane som har forårsaka nyresvikten din.
Ei rekke inflammatoriske sjukdommar som leddgikt, psoriasis (artritt), Bechterevs sjukdom eller inflammatorisk tarmsjukdom (ulcerøs kolitt eller Crohns sjukdom) kan auke risikoen for å utvikle koronarsjukdom. Dersom du har nokre av desse tilstandane er det viktig at du får best mogleg medikamentell behandling for å unngå auka sjukdomsaktivitet.
I samband med undervisninga er det sett av tid til spørsmål og samtale. Vi legg også til rette for at du skal kunne sjå korleis desse temaa belyser din situasjon.
Hjarte- og karsjukdommar
Vi går gjennom anatomien til hjartet og kva koronarsjukdom er.
Medisinar
Gjennomgang av vanlege hjartemedisinar, korleis dei fungerer og biverknader.
Krisereaksjonar og endringsarbeid
Praktisk om reaksjonar etter akutt sjukdom og tips til korleis ein kan få til livsstilsendring.
Stress og stressmeistring
Handtering av stress og stressreaksjonar.
Kosthald
Kva er eit hjartevennleg kosthald og korleis få det til?
Fysisk aktivitet
Gjennomgang av fysisk aktivitet ved hjartesjukdom.
Arbeidsliv og rettar
Gjennomgang av moglegheiter for tilpassa arbeid og rettar.
Gruppetrening
Treninga går føre seg i ein treningssal med ulike stasjonar med øvingar tilpassa nivået ditt. Dei første vekene er treningsintensiteten lågare enn i dei siste. Dersom du av ein eller annan grunn ikkje har høve til å vere med på sjukehuset er det viktig at du trenar heime. Mange har stor nytte av å begynne å trene på sjukehuset for å så å lage eit eige treningsopplegg etter det.
Etter
Å redusere risikoen for koronarsjukdom er ein livslang prosess. Hjarterehabiliteringa vil hjelpe deg å komme i gang med ein sunnare livsstil og dermed få betre livskvalitet og lågare risiko for sjukdom i framtida.
Når kontrollane hos oss er over vil du kunne følgast opp av fastlege og/eller fysioterapeut i kommunen der du bur. Vi hjelper deg med å komme i gang, men det er du sjølv som held fram med den gode livsstilen livet ut.
Å redusere risikoen for koronarsjukdom er ein livslang prosess. Hjarterehabiliteringa vil hjelpe deg å komme i gang med ein sunnare livsstil og dermed få betre livskvalitet og lågare risiko for sjukdom i framtida.
Når kontrollane hos oss er over vil du kunne følgast opp av fastlege og/eller fysioterapeut i kommunen der du bur. Vi hjelper deg med å komme i gang, men det er du sjølv som held fram med den gode livsstilen livet ut.
Det går regelmessig rutebussar mellom Førde Sentralsjukehus og Førde Rutebilstasjon.
På nettsidene til skyss.no finn du bussruter med oversikt over stoppestadar og tider for Sogn og Fjordane.
Frå Førde er det også gode bussamband til Bergen, Oslo, Ålesund og Trondheim.
Flybuss
Det går direkte flybuss frå Førde Lufthamn Bringeland til Førde Sentralsjukehus for alle fly som landar. Bussen stoppar ved busstoppet på motsatt side av Vievegen, på austsida. Herfrå går flybussen til Førde Lufthamn Bringeland 75 minutt før alle flyavgangar.
Parkering
Det er mogleg å parkere gratis på sjukehusområdet for pasientar og besøkande.
Taxi
Drosjesentralen i Førde er om lag 100 meter frå Rutebilstasjonen. Ved behov er våre tilsette i resepsjonen tilgjengelege 24 timar i døgnet og kan bestille taxi til deg.
Praktisk informasjon
Ved Førde sentralsjukehus finn du Sjukehusapoteka Vest HF si avdeling i Sogn og Fjordane.
Apoteket gjev tilbod til alle nyutskrivne og polikliniske pasientar ved Førde Sentralsjukehus, samt alle tilsette og besøkande. Sjukehusapoteket er altså open for alle.
På veg heim frå sjukehuset kan pasientar få med seg alt dei treng av legemiddel og utstyr for vidare behandling heime. I tillegg har apoteket eit stort og variert utval av reseptfrie legemiddel, hudpleiemiddel, kost- og ernæringsmiddel samt andre apotekvarer.
Apoteket gjer klar legemidla medan du ventar og gjev råd om korleis du skal bruke dei på rett måte.
Apoteket forsyner dei fleste avdelingane i Helse Førde med legemiddel, apotekvarer og farmasøytiske tenester og gjev farmasøytisk rådgjeving til mange kommunar i Sogn og Fjordane.
For å få behandling ved sjukehus eller poliklinikk må du i utgangspunktet vere tilvist frå lege, kiropraktor eller manuell teapeut. Har du trong for legehjelp skal du ringe fastlegen din eller den kommunale legevakta.
Mange pasientar og pårørande ønskjer å ta bilete eller video som eit minne frå tida på sjukehuset. Då kan det vere lurt å hugse nokre reglar.
Det er sjølvsagt heilt greitt så lenge det er pasientane og/eller pårørande og vener som er på bileta.
Det er likevel ikkje lov å ta bilete av medpasientar eller tilsette. Vi har hatt tilfeller der bilete av medpasientar/tilsette er blitt publisert i digitale media utan deira godkjenning.
Vi håper alle viser respekt for personvernet til alle dei møter under besøket på sjukehuset og avgrensar fotografering til å gjelde eigen familie og vener.
Ved Førde sentralsjukehus finn du kiosk der du kan kjøpe aviser og andre kioskvarer. Du kan også levere kupongar til Norsk Tipping sine spel.
Alle kantinene i Helse Førde er opne for tilsette, pasientar og pårørande.
Kantinene på Lærdal sjukehus og Nordfjord sjukehus finn du i underetasjen. Dei har opningstid 10.30 - 14.30.
Hovudkantina ved Førde sentralsjukehus ligg i 2. etasje. Her får du kjøpt varm mat og mykje anna. Den har opent 07.30 - 20.00. I Førde finn du også ein kafe i 1. etasje innanfor resepsjonen. Denne har opningstid 09.00 - 15.00. Her finn du kaffe, te, anna drikke, påsmurt og kaker m.m.
Kantina ved Indre Sogn psykiatrisenter er open alle kvardagar frå klokka 10.00-13.30.
Kantina på Tronvik er open for tilsette og bebuarar.
Du kan nytte mobiltelefon ved sjukehusa. Vi oppfordrar likevel alle til å bruke mobilvett og ta omsyn til medpasientar.
Det er viktig å sette telefonen på stille om natta, og på stilleringing eller vibrering om dagen. Av omsyn til dei andre pasientane er det best å gå ut av rommet dersom du må ta ein lengre samtale.
Vi ber om at du inne på pasientrommet ikkje snakkar eller har lyd på mobilen i tidsrommet etter klokka 21.30 til klokka 08.00 neste dag.
Det er gratis trådlaust nettverk for pasientar, pårørande og besøkande på sjukehusa. Dette kan du kople deg til frå din smarttelefon.
Førde sentralsjukehus har sett av hundre parkeringsplassar berre for pasientar og pårørande. Er alle desse plassane opptekne, er det fleire parkeringsområde rundt Førde sentralsjukehus. Ledige plassar på desse områda kan òg nyttast av besøkande.
BLODGJEVARAR og RØRSLEHEMMA har eigne parkeringsplassar mellom anna framfor hovudinngangen og rundt om på sjukehuset sitt område. Dei som kan parkere her, har eige parkeringsløyve. Utan slikt løyve er parkering rekna som ugyldig.
Ordinær parkering for pasientar og pårørande: Parkeringsplassen er inn frå Svanehaugvegen. Sjå blått område på kartet:
I 6. etasje har Førde sentralsjukehus eige pasienthotell.
Pasienthotellet har 22 senger. Dei er fordelt på seks enkle rom og åtte doble rom. Alle romma er tilpassa rullestolbrukarar.
Treng du nokon å snakke med? Sjukehuspresten er til for deg anten du er pasient eller pårørande. I møte med denne omsorgstenesta kan du finne ein «fristad» og ein plass å samle tankane. I samtale med sjukehuspresten er det tid og rom for både stort og smått.
Du treng ikkje ha kristen eller religiøs tru for å ta kontakt. Det er ditt liv og dine tankar som har fokus. Det er sjølvsagt og høve til klassiske prestetenester som mellom anna sermoniar og bøn.
Uansett kva du har på hjartet er sjukehuspresten tilgjengeleg for å møte deg, der det passar deg best. Det kan vere på telefon, prestekontoret, pasientrom, i kantina eller kanskje på ein benk ute.
Ta kontakt direkte med Helene Langeland på telefon 908 79 281, eller spør personalet om å tilkalle/avtale tid med prest.
Sjukehuspresten er primært tilgjengeleg i ordinær kontortid, men kan og tilkallast til andre tider.
Kontoret er på plan 2, første dør til høgre for inngangen til kantina.
Slik koblar du deg til gjestenettet vårt:
Koble deg til det trådlause gjestenettet (gjest.ihelse.net)
Ein nettlesar skal opne seg automatisk. (Om påloggingsvindauget ikkje dukkar opp, forsøk å opne nettlesaren manuelt).
Les nøye gjennom vilkåra.
Trykk "Godta" når du har lese og forstått vilkåra.
Innlogginga skjer automatisk på einingar etter første pålogging, så lenge kontoen er aktiv. Det skal berre vere nødvendig å logge seg på éin gong per eining per 31 dagar.
Akuttmedisin: Etter avtale på telefon 57 83 90 82.
Barneavdeling: Visittider sengeposten 5. etg: Kontakt personale på vaktrommet.
Kirurgisk: Visittider sengepost 12.30-13.30 og 18.30-19.30.
Kreft: Visittider sengepost: Har ikkje faste visittider. Ta kontakt med vaktrommet.
Kvinneklinikken: Far eller medmor kan kome når dei ønskjer utanom kviletid klokka 13.00-15.00. Søsken til barnet og andre besøkande kan takast i mot utanfor avdelinga.
Medisinsk: Visittider medisinsk sengepost 14.30-15.30 og 19.00-19.45. Til eineromma: Etter avtale.
Nevrologisk: Ikkje fast visitttid. Pårørande og andre er alltid velkomne.
