Vi tilrår at du alltid nyttar siste versjon av nettlesaren din.
Hovudverk hos barn og ungdom
Hovudverk hos barn, og spesielt ungdom, er eit vanleg symptom, og dette er sjeldan uttrykk for sjukdom. Hos dei aller fleste henger hovudverken saman med infeksjonar, vanar som for lite søvn, stress, for lite regelmessig og næringsrik mat og drikke, for lite væskeinntak eller ubalanse mellom trening og kvile.
Ulike typarhovudverk
Tensjonshovudpine
Dei fleste barn og unge som rapporterer hovudverk har tensjonshovudpine. Det er ikkje lett å beskrive kor denne hovudverken sit (han kan sitte over heile hovudet), han er mild-moderat i styrke, og blir ikkje forverra ved aktivitet. Barn og unge med denne typen hovudverk kan bli vare for lyd og lys, men har vanlegvis ikkje oppkast, kvalme eller aurafenomen. Aurafenomen er symptom som kan komme før ein får hovudverk, for eksempel at ein oppfattar blinkande lys, at område i synsfeltet kan oppfattast uklare eller falle bort, øyresus, nomenheit i ein del av kroppen eller taleproblem.
Migrene
Ei lita gruppe kan ha migrene. Dette er hovudverk som kan sitte på begge sider eller ei side av hovudet, hovudverken er ofte bankande. Nokon har symptom (aura) som kjem før hovudverken. Nokon kan bli lyd og lyssky, få kvalme eller oppkast. Smertene blir beskrivne som moderat-intens kvalitet. Ein kan ha eit blandingsbilde av begge typar hovudverk.
Medikamentutløyst hovudverk
Dersom ein ofte tar smertestillande medisinar, kan ein utvikle medikamentutløyst hovudverk. Det vil seie at langvarig og hyppig bruk av smertestillande medisinar kan utløyse hovudverk hos nokon. Behandlinga av denne typen hovudverk er å slutte med medisinar. Hovudverken blir i slike tilfelle ofte verre før han blir betre.
Tilvising og vurdering
Hovudverk er einvanleg tilstand hos barn og ungdom. Den blir delt generelt inn i primære hovudverkar (tensjonshovudpine og migrene) og sekundære hovudverkar. Som regel treng ikkje barn og ungdom med hovudverk utgreiing i spesialisthelsetenesta.
Hovudverk hos barn og unge blir greidd ut og blir behandla i førstelinjetenesta. Likevel har barn og unge med hovudverk med over 6 månaders varigheit og meir enn 4 anfall per månad ifølge Helsedirektoratets prioriteringsrettleiar for pediatri rettleiande rett til nødvendig helsehjelp i spesialisthelsetenesta. Stort skolefråvær, reduserte skoleprestasjonar og nevrologiske symptom som kjem fram under anfall kan endre hastegrad eller vurderingsgrunnlaget for å vurdere pasienten i spesialisthelsetenesta.
Hovudregel
Hos dei aller fleste barn og ungdom vil hovudverken betrast med ikkje-medikamentelle tiltak. Ein veldig liten del av barn med hovudverk har ei alvorleg årsak til hovudverken sin. Dei aller fleste vil ha andre nevrologiske symptom i tillegg.
Hyppige migreneanfall som ikkje har effekt av NSAIDS og paracetamol, evt. triptaner.
Komplisert migrene (t.d. følgde av lammingar eller kramper)
Sekundær hovudverk der dette ikkje kan varetakast av fastlege.
Kva blir ønskt inkludert i ei tilvising til barnelege?
Generell anamnese og dessutan hovudverkanamnese inkludert opplysningar om søvn, mat, drikke, skjermbruk, fysisk aktivitet og psykososiale faktorar, skolefråvær
Arvelege sjukdommar i familien
Varigheit av symptoma
Forverrande faktorar, eventuelt betrande faktorar
Klinisk undersøking (BT, puls, vekt og høgde, hudfunn, nevrologi og synsfelt og synsundersøking).
Svar på eventuelle prøver og bildediagnostikk
Opplysningar om medikamentbruk og effekt/manglande effekt. Anna behandling?
Kva kan ein forvente etter at barnet har vore hos barnelege?
Plan for vidare oppfølging. Mykje av dette kan gå føre seg i primærhelsetenesta. Behandling av medikamentoverforbrukshovudverk er bråseponering. Dette kan gi forbigåande auka hovudverk eit par veker før betring, med auka kontakt mot fastlegen
Utgreiing
Utgreiinga har til hensikt å utelukke sjukdommar eller tilstandar som kan gi hovudverk.
Behandling
Livsstilstiltak er førebyggande mot hovudverk. Uvanar kan også utløyse eller forverre hovudverk.
Dei aller viktigaste tiltaka for å førebygge hovudverk er trivsel, nok søvn
på rett tidspunkt, jamleg matinntak, nok rett drikke (ikkje mykje koffein eller energidrikker), nok fysisk aktivitet og frisk luft, ikkje for mykje skjermtid. Det er også viktig å unngå for høgt forbruk av smertestillande medisinar, dette kan også gi hovudverk. I tillegg finst det nokon smertelindrande medisinar ein kan prøve ved behov, det kan fastlege gi råd om.
6 viktige tiltak for å førebygge hovudverk
Søvnbehov
6-13 år: 9-11 timar kvar natt
14-17 år: 8-10 timar kvar natt
Mat
Spis cirka kvar 3./4.time
Drikke
Behov for drikke er basert på vekt
Skjermbruk
Ta bevisste "hjernepausar"
Fysisk aktivitet
1 time dagleg – følg generelle helseoppfordringar
Psykososiale faktorar
Mistrivsel og stress kan utløyse og forverre hovudverk
Informasjon til ungdom over 12 år
Vi anbefaler deg å føre hovudverkdagbok. Dagboka er nyttig for deg og fastlegen når de saman vurderer kva som kan hjelpe deg best. Dette er eit enkelt verktøy som hjelper deg og legen din med å finne ut kva som påverkar hovudverken, og korleis ulike tiltak verkar. I ei hovudverkdagbok skriv du ned:
når du får vondt i hovudet (tidspunkt og kor lenge det varer).
korleis hovudverken kjennest ut (t.d. dunkande, pressande, på ei side eller begge, byter den sida, er henne bak eller rundt auge, i nakken, i panna, ut i skuldrene?).
om det er eit mønster i tida før hovudverken startar (t.d. stress, lite søvn, mat, drikke, mykje skjerm, feber eller forkjøling, fysisk anstrenging).
kva du gjer for å lindre smertene, og om det hjelper.
Vi har flytta inn i nye, flotte lokaler i Livabygget. Vi er framleis å finne i 5. etasje, og du tek trapp eller heis som før. Her finn du barne- og ungdomsavdelinga, føde og gynekologisk sengepost.
Sengepost: Bruk hovudinngangen til sjukehuset og gå korridoren til endes, forbi kafeen og til heishallen. Ta heisen opp i 5 etg. Henvend deg på vaktrommet på Barne og ungdomsavdelinga.
Poliklinikk: Bruk hovudinngangen til sjukehuset og gå rett fram gjennom glasdørene ved respsjonen. Henvend deg i luka til sekretær.
Det går regelmessig rutebussar mellom Førde Sentralsjukehus og Førde Rutebilstasjon.
På nettsidene til skyss.no finn du bussruter med oversikt over stoppestadar og tider for Sogn og Fjordane.
Frå Førde er det også gode bussamband til Bergen, Oslo, Ålesund og Trondheim.
Flybuss
Det går direkte flybuss frå Førde Lufthamn Bringeland til Førde Sentralsjukehus for alle fly som landar. Bussen stoppar ved busstoppet på motsatt side av Vievegen, på austsida. Herfrå går flybussen til Førde Lufthamn Bringeland 75 minutt før alle flyavgangar.
Parkering
Det er mogleg å parkere gratis på sjukehusområdet for pasientar og besøkande.
Taxi
Drosjesentralen i Førde er om lag 100 meter frå Rutebilstasjonen. Ved behov er våre tilsette i resepsjonen tilgjengelege 24 timar i døgnet og kan bestille taxi til deg.
Praktisk informasjon
Ved Førde sentralsjukehus finn du Sjukehusapoteka Vest HF si avdeling i Sogn og Fjordane.
Apoteket gjev tilbod til alle nyutskrivne og polikliniske pasientar ved Førde Sentralsjukehus, samt alle tilsette og besøkande. Sjukehusapoteket er altså open for alle.
På veg heim frå sjukehuset kan pasientar få med seg alt dei treng av legemiddel og utstyr for vidare behandling heime. I tillegg har apoteket eit stort og variert utval av reseptfrie legemiddel, hudpleiemiddel, kost- og ernæringsmiddel samt andre apotekvarer.
Apoteket gjer klar legemidla medan du ventar og gjev råd om korleis du skal bruke dei på rett måte.
Apoteket forsyner dei fleste avdelingane i Helse Førde med legemiddel, apotekvarer og farmasøytiske tenester og gjev farmasøytisk rådgjeving til mange kommunar i Sogn og Fjordane.
For å få behandling ved sjukehus eller poliklinikk må du i utgangspunktet vere tilvist frå lege, kiropraktor eller manuell teapeut. Har du trong for legehjelp skal du ringe fastlegen din eller den kommunale legevakta.
Mange pasientar og pårørande ønskjer å ta bilete eller video som eit minne frå tida på sjukehuset. Då kan det vere lurt å hugse nokre reglar.
Det er sjølvsagt heilt greitt så lenge det er pasientane og/eller pårørande og vener som er på bileta.
Det er likevel ikkje lov å ta bilete av medpasientar eller tilsette. Vi har hatt tilfeller der bilete av medpasientar/tilsette er blitt publisert i digitale media utan deira godkjenning.
Vi håper alle viser respekt for personvernet til alle dei møter under besøket på sjukehuset og avgrensar fotografering til å gjelde eigen familie og vener.
Ved Førde sentralsjukehus finn du kiosk der du kan kjøpe aviser og andre kioskvarer. Du kan også levere kupongar til Norsk Tipping sine spel.
Alle kantinene i Helse Førde er opne for tilsette, pasientar og pårørande.
Kantinene på Lærdal sjukehus og Nordfjord sjukehus finn du i underetasjen. Dei har opningstid 10.30 - 14.30.
Hovudkantina ved Førde sentralsjukehus ligg i 2. etasje. Her får du kjøpt varm mat og mykje anna. Den har opent 07.30 - 20.00. I Førde finn du også ein kafe i 1. etasje innanfor resepsjonen. Denne har opningstid 09.00 - 15.00. Her finn du kaffe, te, anna drikke, påsmurt og kaker m.m.
Kantina ved Indre Sogn psykiatrisenter er open alle kvardagar frå klokka 10.00-13.30.
Kantina på Tronvik er open for tilsette og bebuarar.
Du kan nytte mobiltelefon ved sjukehusa. Vi oppfordrar likevel alle til å bruke mobilvett og ta omsyn til medpasientar.
Det er viktig å sette telefonen på stille om natta, og på stilleringing eller vibrering om dagen. Av omsyn til dei andre pasientane er det best å gå ut av rommet dersom du må ta ein lengre samtale.
Vi ber om at du inne på pasientrommet ikkje snakkar eller har lyd på mobilen i tidsrommet etter klokka 21.30 til klokka 08.00 neste dag.
Det er gratis trådlaust nettverk for pasientar, pårørande og besøkande på sjukehusa. Dette kan du kople deg til frå din smarttelefon.
Førde sentralsjukehus har sett av hundre parkeringsplassar berre for pasientar og pårørande. Er alle desse plassane opptekne, er det fleire parkeringsområde rundt Førde sentralsjukehus. Ledige plassar på desse områda kan òg nyttast av besøkande.
Blodgjevarar og rørslehemma har eigne parkeringsplassar mellom anna framfor hovudinngangen og rundt om på sjukehuset sitt område. Dei som kan parkere her, har eige parkeringsløyve. Utan slikt løyve er parkering rekna som ugyldig.
Ordinær parkering for pasientar og pårørande: Parkeringsplassen er inn frå Svanehaugvegen, nord-aust for Svanabygget som er hovudbygningen ved sjukehuset. På nedsida av parkeringsplassen er det også ladepunkt for el-bil.
I 6. etasje har Førde sentralsjukehus eige pasienthotell.
Pasienthotellet har 22 senger. Dei er fordelt på seks enkle rom og åtte doble rom. Alle romma er tilpassa rullestolbrukarar.
Treng du nokon å snakke med? Sjukehuspresten er til for deg anten du er pasient eller pårørande. I møte med denne omsorgstenesta kan du finne ein «fristad» og ein plass å samle tankane. I samtale med sjukehuspresten er det tid og rom for både stort og smått.
Du treng ikkje ha kristen eller religiøs tru for å ta kontakt. Det er ditt liv og dine tankar som har fokus. Det er sjølvsagt og høve til klassiske prestetenester som mellom anna sermoniar og bøn.
Uansett kva du har på hjartet er sjukehuspresten tilgjengeleg for å møte deg, der det passar deg best. Det kan vere på telefon, prestekontoret, pasientrom, i kantina eller kanskje på ein benk ute.
Ta kontakt direkte med Helene Langeland på telefon 908 79 281, eller spør personalet om å tilkalle/avtale tid med prest.
Sjukehuspresten er primært tilgjengeleg i ordinær kontortid, men kan og tilkallast til andre tider.
Kontoret er på plan 2, første dør til høgre for inngangen til kantina.
Slik koblar du deg til gjestenettet vårt:
Koble deg til det trådlause gjestenettet (gjest.ihelse.net)
Ein nettlesar skal opne seg automatisk. (Om påloggingsvindauget ikkje dukkar opp, forsøk å opne nettlesaren manuelt).
Les nøye gjennom vilkåra.
Trykk "Godta" når du har lese og forstått vilkåra.
Innlogginga skjer automatisk på einingar etter første pålogging, så lenge kontoen er aktiv. Det skal berre vere nødvendig å logge seg på éin gong per eining per 31 dagar.
Akuttmedisin: Etter avtale på telefon 57 83 90 82.
Barneavdeling: Visittider sengeposten 5. etg: Kontakt personale på vaktrommet.
Kirurgisk: Visittider sengepost 12.30-13.30 og 18.30-19.30.
Kreft: Visittider sengepost: Har ikkje faste visittider. Ta kontakt med vaktrommet.
Kvinneklinikken: Far eller medmor kan kome når dei ønskjer utanom kviletid klokka 13.00-15.00. Søsken til barnet og andre besøkande kan takast i mot utanfor avdelinga.
Medisinsk: Visittider medisinsk sengepost 14.30-15.30 og 19.00-19.45. Til eineromma: Etter avtale.
Nevrologisk: Ikkje fast visitttid. Pårørande og andre er alltid velkomne.
