Diagnose
Menstruasjonsblødningar
Kraftige, uregelmessige menstruasjonsblødingar kan vere ein belastning i dagleglivet. Situasjonen kan bli betre med oppfølging frå lege eller gynekolog. Det finnes fleire typer behandlingar dersom du har kraftige menstruasjonsblødingar.
Årsakar
Sjølv om dei fleste kvinner i vaksen alder har regelmessige menstruasjonsblødingar, er mellombelse endringar i blødingsmønsteret ganske vanleg og som oftast ufarleg. I fasen ved start av menstruasjon (tidleg i tenåra) og ved start av overgangsalderen er uregelmessige blødingar svært vanlege.
Andre årsaker til kraftige uregelmessige blødingar
- Muskelknutar på livmora
- Polypp (utvekst på livmortappen eller livmorslimhinna)
- Bløding etter at menstruasjonen er stoppa for godt (overgangsalder / menopause), skal alltid undersøkast! Sjølv om dette som oftast skuldast godarta endringar, kan det vere eit mogleg symptom på kreft og dette krev utgreiing.
- Endometriose - ein tilstand der vev av same type som slimhinna i livmora (endometrium) finst utanfor livmora. For eksempel på innsida av eggleiar eller på eggstokkar, bukhinne, tarmar eller urinblæra.
Les meir om endometriose på helsenorge.no
Tilvising og vurdering
Fastlege kan som oftast behandle kraftige og uregelmessige menstruasjonsblødingar. Om dei ikkje kan tilby behandling, kan dei sende ei tilvising til sjukehuset.
Utredning
Før du kjem til sjukehuset, er det nokre spørsmål som er viktige at du kan svare på når du kjem:
- Er menstruasjonen regelmessig (han kjem med same mellomrom rekna frå 1. dag i menstruasjonen) eller uregelmessig (han kjem med ulike tidsintervall)?
- Blør du i perioden mellom det du reknar som menstruasjon? Kor lenge har du hatt unormale blødingar? Kan du få blødingar under samleie?
- Det er nyttig om du fører ein blødingskalender, det vil seie at du kryssar av i ein kalender for dagar du har bløding - markér gjerne med eit stort kryss for kraftig bløding og eit lite kryss ved liten bløding.
- Er menstruasjonen unormalt kraftig? Kor mange bind / tampongar må du skifte i løpet av ein dag / natt? Blir du blodfattig? (Har legen din målt blodprosenten / jernlageret?)
- Kan du vere gravid? Bruker du prevensjon? Eventuelt: Prøver du å bli gravid? Dette kan ha mykje å seie for behandlinga.
- Har du fått behandling mot blødingsforstyrringar tidlegare? Kva har vore prøvd?
- Tar du medisinar? Nokon medisinar som er blodfortynnande kan gi auka risiko for bløding.
- Har du andre sjukdommar som du får behandling for eller går til kontroll for?
Under utgreiinga kan det vere nødvendig å gjere en gynekologisk undersøking. Kor lang tid utgreiinga tar, vil variere frå pasient til pasient. Det vil også variere kva slags undersøkingar du må gjennom. Det kan vere fleire årsakar til kraftige og uregelmessige menstruasjonsblødingar. Etter utgreiinga er over, vil legen kunne seie noke om kva som er årsaka til dine menstruasjonsplagar, og dette vil vere med på å bestemme kva for behandling som er best for deg.
Behandling
Medisinar som behandling
Nokon gonger kan hyppige og sterke menstruasjonsblødingar skuldast hormonforstyrringar, og ein vil kunne regulere plagane med medisinar. Ofte er det fornuftig å prøve ut ulike medisinar for å se om det kan hjelpe før operasjon blir eit alternativ. Det er din behandlande lege som avgjer dette.
Operasjon som behandling
I nokre tilfelle der medisinar ikkje lindrar plagane, kan det vere aktuelt med operasjon. Kva slags operasjon som er aktuell for deg, blir bestemt ut i frå årsaken til dine plagar. Nokon operasjonar blir utført som dagbehandling og du kan reise heim same dag. Andre operasjonar krev at du overnattar på sjukehus i 1-3 dagar etter operasjonen.
Oppfølging
Det må ofte gå litt tid etter ei behandling er sett i gang, før ein kan seie om behandlinga er effektiv eller ikkje. Om du får medikamentell behandling, vil behandlingslengde vere avhengig av kva for medisin du får. Etter kirurgisk behandling ved operasjon vil du enten kunne reise heim etter nokon timar (dagkirurgi) eller du er innlagt på sjukehus i 1-3 dagar. Etter operasjon er det vanleg med sjukmelding. Varigheit på sjukmeldinga varierer etter kva slags operasjon som er utført.
Det kan vere aktuelt å komme til kontroll på sjukehuset, eller avtale kontroll hos fastlegen eller din eigen private gynekolog. Dette blir du einig med legen om. På ein slik kontroll er det viktig å kunne seie noko om du opplever at behandlinga har vore effektiv eller ikkje. Skriv gjerne ein slags dagbok over korleis menstruasjonsblødinga har vore etter at du har starta med behandlinga, og om du har smerter. Det vil då vere lettare å sjå effekten av behandlinga.
Dei fleste pasientane som har fjerna livmora og ikkje livmorhalsen (cervix), vil ikkje lengre ha menstruasjonsblødingar, og treng sjeldan kontroll.
Kontakt
Førde sentralsjukehus
Kvinneklinikken
Oppmøtestad
Føde- og barselavdeling
All kontakt på dagtid til sekretær i ekspedisjon i 5. etasje, anten direkte ved oppmøte i luke eller ved telefonkontakt 578 39 233. Kontakt etter klokka 15.00 til tlf: 578 39 233/578 39 132, då går telefon direkte inn på felles vaktrom for gynekologi, føde og barsel. Ved oppmøte i avdelinga etter klokka 15.00, ta direkte kontakt med personell på vaktrom i 5. etasje (gå inn dør til fødeavdeling, første dør til høgre).
Gynekologisk sengepost
All kontakt på dagtid til sekretær i ekspedisjon i 5. etasje, anten ved direkte oppmøte i luke eller ved telefonkontakt 578 39 233. Kontakt etter klokka15.00 til tlf: 578 39 233/578 39 132, då går telefon direkte inn på felles vaktrom for gynekologi, føde og barsel. Dersom du som pasient har fått time til konsultasjon føl du instruksen på innkallinga i høve oppmøtestad.
Føde poliklinikk
All kontakt via telefon i høve ultralyd. Du kan du ringe på dagtid måndag til fredag frå klokka 08.00 til klokka 15.00, på tlf: 578 39 233. Har du time på fødepoliklinikk kontaktar du ekspedisjonen i 6. etasje (innerst i gangen på gynekologisk poliklinikk).
Gynekologisk poliklinikk
All kontakt på dagtid til sekretær i ekspedisjon i 6. etasje frå mandag - fredag frå kl.08.00 - 15.00 (innerst i gangen på gynekologisk poliklinikk). Telefon: 57839239/ 57839241
Amme poliklinikk - fredagar
Har du ønskje om time på ammepoliklinikk, ring sekretær på dagtid måndag til fredag klokka 08.00 - 15.00, telefon: 578 39 233. Tilvising er ikkje naudsynt. Oppmøtestad til ammepoliklinikk er på venterom i 6. etasje.
Samtalepoliklinikk
Har du behov for fødselssamtale er det naudsynt med tilvising frå jordmor eller fastlege. Her treff du faste jordmødre som i tillegg til samtalepoliklinikken, jobber ved føde/barsel avdelinga. Oppmøtestad er i 6. etasje. Du må gjerne ha med partner under samtalen.
Førde sentralsjukehus
Svanehaugvegen 2
6812 Førde